Wet Uitfasering pensioen in eigen beheer aangenomen

Ingangsdatum 1 april 2017

Vorige week heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel Wet uitfasering pensioen in eigen beheer aangenomen. De wet treedt naar verwachting per 1 april a.s. in werking.

Onderdeel van de wet is dat pensioen in eigen beheer in de huidige vorm wordt afgeschaft. Hierdoor is het na 1 april 2017 of 1 juli 2017 niet meer mogelijk om pensioen bij de eigen BV op te bouwen. Er is immers nog een coulanceperiode van 3 maanden. Voor bestaande pensioenregelingen die in eigen beheer worden uitgevoerd, geldt een driejaarsperiode waarin het pensioen op fiscaal vriendelijk wijze kan worden opgeruimd.
Gedurende deze periode kunnen DGA’s besluiten om de tot 1 april 2017 of 1 juli 2017 opgebouwde pensioenaanspraken op grond van de huidige wetgeving te laten staan, de regeling om te zetten in een oudedagsvoorziening of af te kopen. Bij de keuze uit deze alternatieven is de medewerking van de partner van de DGA belangrijk.

Dividendklem

Een reden om het pensioen in eigen beheer af te schaffen, is dat DGA’s de uitvoering ervan in eigen beheer zien als ‘pensioenklem’. De pensioenklem, of beter dividendklem, ontstaat door de vaak hoge commerciële waarde van de pensioenverplichting die moet worden aangehouden. Hierdoor kan veelal geen dividend worden uitgekeerd, zonder dat sprake is van afkoop van het pensioen met hoge belastingheffing tot gevolg. Dit probleem wordt gedeeltelijk door de wet opgelost.

Belastingkorting

Met een fiscaal gunstige regeling wordt afkoop van dat het pensioen in eigen beheer gestimuleerd. Binnen de afkoopregeling geldt in 2017 een korting van 34,5%. Deze korting wordt berekend over de fiscale waarde van de pensioenvoorziening per 31 december 2015. Wanneer het pensioen in 2017 wordt afgekocht, wordt derhalve 65,5% van de fiscale waarde van de pensioenvoorziening belast met maximaal 52%.

Er wordt geen revisierente geheven. Met de afkoopregeling wordt bereikt dat het pensioenkapitaal dat bij afkoop vrijkomt in 2017 met maximaal 34,06% wordt belast in plaats van het normale tarief van maximaal 52%.

Het kabinet verwacht dat de afkoopregeling circa 2 miljard aan vervroegde belastinginkomsten zal opleveren. Het kortingspercentage in 2018 bedraagt 25% en in 2019 19,5%. Vanaf 2020 geldt bij afkoop dat de volledige pensioenvoorziening wordt belast. Tevens is dan 20% revisierente verschuldigd.

Oudedagsverplichting

Voor DGA’s die de pensioenregeling niet willen afkopen of hiervoor de financiële middelen niet hebben, wordt een ‘oudedagsverplichting’ geïntroduceerd. Dit wordt ook de ‘spaarvariant’ genoemd, omdat de oudedagsverplichting jaarlijks met een wettelijk bepaald percentage wordt opgerent.

Binnen de spaarvariant blijven de liquide middelen in de BV en blijven daarmee ook beschikbaar voor de onderneming. Bij de oudedagsverplichting vindt belastingheffing plaats wanneer uitkeringen worden gedaan. De oudedagsverplichting wordt bepaald op de fiscale balanswaarde van de pensioenverplichting. Hiermee wordt de dividendklem (gedeeltelijk) weggenomen, zonder dat dit tot belastingheffing leidt.

De dividendklem is naar onze mening evenwel niet de grootste zorg van de DGA wanneer de BV ‘onder water staat’. De ‘kleine letters’ in de wet vereisen dat duidelijkheid wordt gegeven dat géén verassingen zijn te verwachten op pensioendatum. Immers, de DGA dient door middel van een meldingsformulier aan de Belastingdienst te verklaren dat hij instaat voor de benodigde voorziening op pensioendatum.

Geen afkoop en oudedagsverplichting

De opgebouwde pensioenen worden bevroren indien niet wordt gekozen voor afkoop of een oudedagsverplichting of indien de partner niet instemt met het afstempelen van het pensioen. Het premievrije pensioen blijft dan onder de huidige regels in stand. De huidige regels blijven ook gelden voor afkoop van pensioen.
Wanneer op pensioendatum onvoldoende middelen aanwezig zijn, is het pensioen ‘niet voor verwezenlijking vatbaar’. Onder omstandigheden leidt dit dan niet tot verdere sancties voor de DGA. Deze optie kan in heel veel gevallen nog wel eens het meest positief uitpakken voor de DGA. Let op: De DGA die ‘eerder wil stoppen met werken’ kan zijn premievrije pensioen als tijdelijk overbruggingspensioen uitkeren. Deze overbrugging bedraagt maximaal € 19.684 (cijfer 2017) per jaar en is alleen mogelijk bij de keuze ‘premievrij voortzetten’.

Verzekerde regeling

DGA’s die een pensioenverzekering hebben die onderdeel uitmaakt van de pensioenopbouw in eigen beheer, hebben tot 30 juni 2017 de mogelijkheid het bij de verzekeraar opgebouwde kapitaal terug te halen naar de vennootschap. Of dit interessant is, is mede afhankelijk van onder meer garantiekapitalen, premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid en overlijdensrisicodekkingen. Verzekeraars kunnen extra kosten in rekening brengen voor deze overdracht.

Partner

De waardering van premievrij én ingegaan pensioen heeft ook gevolgen voor de partner. Met het afstempelen van pensioen verdampen tienduizenden euro’s aan waarde en daarmee eventuele toekomstige uitkeringen voor de partner. Tussen de DGA en de partner kunnen daardoor tegenstrijdige belangen bestaan. Daarom is een adequate en actuariële onderbouwing noodzakelijk bij het instemmingstraject voor de partner. Bovendien dient de Belastingdienst te worden geïnformeerd door het toesturen van het bewijs van instemming van de partner.
Let op: De Belastingdienst kan naar aanleiding van de melding van afstempeling en instemming van de partner onderzoek verrichten naar de pensioenregeling en het verloop van de pensioenvoorziening in de afgelopen jaren.

Compensatie

In situaties waarin geen evenredige afstempeling plaatsvindt, dient een compensatievoorstel gemaakt te worden. In dit voorstel is onder meer opgenomen
• Verdeling netto loon in geval van afkoop;
• Verdeling uitkering in geval van omzetting naar oudedagsverplichting;
• Verdeling in geval van premievrij making;
• Verdeling in geval van uitruil partnerpensioen.
Het compensatievoorstel wordt naar onze mening onder meer beïnvloed door de dekkingsgraad van de pensioenaanspraken(fiscaal en commercieel) en de financiële positie van de BV.

Rol pensioenadviseur

Voor de DGA en de pensioenadviseurs is het van belang om de gevolgen van de wet en de gevolgen van de keuzes die gemaakt kunnen worden goed in beeld te krijgen. Daarbij kunnen tussen de DGA en diens partner tegenstrijdige belangen bestaan. Bij de keuzes is van belang of de vennootschappen wel of niet ‘onder water staat’. Dit wordt vastgelegd met behulp van de fiscale en de reële dekkingsgraad. Met de analyse van de dekkingsgraad wordt beoordeeld in hoeverre de vennootschap aan de oudedagsverplichting, de afkoopvereisten en de liquiditeits- en vermogensvereisten kan voldoen. Dezelfde dekkingsgraadanalyse kan gebruikt worden bij de keuze of een ingegaan pensioen moet worden afgekocht of afgestempeld. In hoeverre het verstandig is om ingegane pensioenrechten om te zetten of af te kopen, is onder meer afhankelijk van de leeftijdsverwachtingen en de reële dekkingsgraad.

De waardering van de premievrije pensioenrechten én ingegaan pensioen heeft veel impact op de partner. Met het afstempelen van pensioenrechten verdampen tienduizenden euro’s aan waarde en toekomstige uitkeringen voor de partner. Dit dient voorafgaand aan de gezamenlijke instemming goed in beeld worden gebracht.

Adviesbegeleiding en rol pensioenadviseur

De Wet uitfasering pensioen in eigen beheer heeft veel gevolgen voor de DGA. Een pensioenadviseur biedt u de helpende hand bij het maken van de keuzes en kan u op verschillende manieren bijstaan. Het is van belang dat de voor- en nadelen van de verschillende keuzes inzichtelijk worden gemaakt. Afhankelijk van de concrete situatie van de DGA worden de gevolgen en keuzes beoordeeld. Dit wordt in een overzichtelijke rapportage gepresenteerd. Op basis van de rapportage gaat de adviseur in gesprek met de DGA (en zijn of haar partner). Na dit gesprek kunnen keuzes worden gemaakt en de bijbehorende juridische stukken worden opgesteld.

Met de rapportage gaat de pensioenadviseur in gesprek gaan met de DGA. Uiteraard kan uw accountant bij dit gesprek aanwezig zijn. U kunt vertrouwen op een onafhankelijk, deskundig en objectief advies!

Planning

Er is een bepaalde mate van haast geboden, maar niet in alle gevallen is dit noodzakelijk. Wij waarschuwen u voor ondoordachte en niet goed onderbouwde keuzes en partijen die uitsluitend de juridische onderbouwing vastleggen. De actuariële gevolgen dienen goed inzichtelijk gemaakt te worden om discussies (en aansprakelijkheid als bestuurder) in de toekomst te vermijden.
Premievrij maken : actie vóór 1 juli 2017
Afkoop (deel) verzekerde regeling : actie vóór 1 juli 2017
Afkopen pensioen eigen beheer : actie vóór 31 december 2017 (meest gunstige tarief)
Omzetten naar oudedagsverplichting : actie vóór 1 april 2020

Bron: DGA Vakspecial 13 maart 2017
Algemene disclaimer: “Hoewel wij ernaar streven om correcte en actuele informatie te verschaffen, kunnen wij niet garanderen dat de vermelde informatie juist is op het moment waarop deze gepubliceerd wordt of na verloop van tijd nog steeds juist is. Op grond van de aangeboden informatie dienen derhalve géén acties te worden ondernomen zonder voorafgaand deskundig advies.”
©Pensioen & Planning Nederland Alle rechten voorbehouden (@Maart 2017).